W imponującym i różnorodnym dorobku artystycznym Mirosława Zdrodowskiego dominuje grafika użytkowa. Ceniony i znany twórca artystycznych i reklamowych plakatów jest także autorem ponad 200 graficznych opracowań książkowych, ilustracji oraz okładek książek i znanych czasopism, znaków graficznych i niezliczonej ilości druków akcydensowych – katalogów, informatorów, kalendarzy i ulotek.
Pochodzi z Lublina, jednak ponad 40 ostatnich lat mieszkał w Siedlcach, rodzinnym mieście jego żony Beaty, dokąd przenieśli się trochę z powodów finansowych i rodzinnych, a głównie ze względu na bliskość Warszawy, z którą wiązał nadzieje na rozwój własnej profesjonalnej drogi. Zadebiutował wcześnie i błyskotliwie w popularnym tygodniku satyrycznym „Szpilki”, a był wtedy jeszcze uczniem Liceum Sztuk Plastycznych w Nałęczowie. Wkrótce posypały się ważne nagrody w krajowych i zagranicznych konkursach: w Berlinie, Jugosławii i Belgii, prestiżowa „Złota Szpilka” za najlepszy rysunek roku 1983. Podjął też udaną współpracę z Wydawnictwem Lubelskim, projektując obwoluty i ilustracje do licznych publikacji. Przenosząc się do Siedlec, pomimo młodego wieku, miał już renomę i poważny dorobek zawodowy.
Lata spędzone w Siedlcach pozostawiły w mieście i regionie trwale odciśnięty ślad jego graficznej obecności. Zaowocowały licznymi realizacjami w dziedzinie grafiki użytkowej, a przede wszystkim pięknie wydanymi publikacjami o historii Siedlec i okolicznych miejscowości. Został laureatem Nagrody Prezydenta Miasta Siedlce „Aleksandria” (2000), nagrody Siedleckiego Towarzystwa Naukowego za wybitną twórczość artystyczną w dziedzinie grafiki wydawniczej i promocję kultury „Złoty Jacek” (2002) oraz laureatem pierwszej edycji nagrody „Wawrzyn Siedlecki” (2008).
Polska Szkoła Plakatu
Dzisiaj, mimo że demograficznie osiągnął wiek emerytalny, rozpoczyna nowy etap życia – powraca do rodzinnego Lublina, aby być bliżej córki, zięcia i wnuków. Co prawda dzisiejszy Lublin jawi mu się trochę jak terra incognita, ale jest gotowy na kolejne wyzwania. Chciałby promować Lublin, jego kulturę i walory turystyczne, a poza tym podróżować, malować i nadal projektować książki i plakaty.
Grafika użytkowa to dziedzina wielowymiarowa, wymagająca nie tylko dużych umiejętności artystycznych, ale też znajomości zasad marketingu i reklamy, bogato rozwiniętej empatii i zrozumienia potrzeb odbiorcy. Mirosław Zdrodowski swoją pracę nad opracowaniem edytorskim porównuje do mozolnej pracy dawnego zecera, precyzyjnie składającego i dopasowującego drobne elementy tej graficznej układanki. Projektując książkę, z ogromnym szacunkiem i kulturą wczuwa się w jej temat, stawiając na pierwszym miejscu osobowość autora czy bohatera oraz klimat epoki i miejsca. W wydaniach monograficznych umiejętnie podkreśla upływ czasu, wzbogacając tekst o autentyczne elementy przywołujące wspomnienia: zasuszone liście, nadszarpnięte fragmenty listów i dokumentów, pożółkłe fotografie. Odmienny charakter mają jego autorskie książki, w których podziwiać można kunszt graficzny, wyobraźnię i przewrotny humor artysty, bo jedynym kompromisem i ograniczeniem dla twórcy mógł być tylko budżet. Często przygotowanie projektu zajmuje nawet kilka miesięcy, a jedną z najtrudniejszych przeszkód jest zgromadzenie funduszy na jego realizację. Do najbardziej udanych w swoim edytorskim dorobku autor zalicza wyjątkowe albumy poświęcone polskiemu filmowi.
Mirosław Zdrodowski jest naturalnym kontynuatorem Polskiej Szkoły Plakatu, fenomenu okresu Polski socjalistycznej, skupionego wokół wybitnych twórców: Henryka Tomaszewskiego, Józefa Mroszczaka, Wojciecha Fangora, Romana Cieślewicza, Jana Lenicy, Jana Młodożeńca, Waldemara Świerzego, Franciszka Starowieyskiego, Macieja Urbańca, którzy przyczynili się do światowego sukcesu tego artystycznego zjawiska. Jej przedstawiciele prezentowali bardzo różnorodną i indywidualną stylistykę prac – wyróżniała je prostota i oszczędność formy, malarska swoboda, bogactwo wyobraźni, dowcip i wyrafinowane liternictwo. O polskiej szkole mówiono, że to styl „niezależności i bystrości rozumu”.
Plakaty Mirosława Zdrodowskiego prezentują pełną gamęą środków wyrazu: obok czysto typograficznych prac spotykamy graficzne i fotograficzne kolaże oraz autorskie realizacje malarskie. Plakat jest dla twórcy nie tylko komercyjnym produktem czy prozaicznym zamówieniem – najczęściej bywa artystycznym wyzwaniem, formą wyrażenia siebie, własnej osobowości, poglądów i opinii, dlatego też artysta chętnie bierze udział w krajowych i międzynarodowych konkursach. Zgodnie z własnymi zainteresowaniami najczęściej sięga po tematykę kulturalną i społeczną, realizując się w plakacie teatralnym i filmowym czy też anonsującym festiwale muzyczne, wystawy i imprezy plastyczne. Tworzy też tzw. plakaty autorskie, które są nieskrępowaną formą własnej wypowiedzi.
Dialog z odbiorcą
O sprawach kardynalnych i ważnych – pokoju, martyrologii, wolności – mówi w sposób lapidarny i najprostszy, operując skrótem, mocnym symbolem, dziecięcym nieporadnym rysunkiem czy też kompozycją literniczą. W plakacie teatralnym rozbudowuje warstwę narracyjną, dramat i nastrój, podkreślając umiejętnie przekształconym cytatem plastycznym, sięgającym po stylistykę i symbolikę dawnego malarstwa.
Okazyjnie malowane obrazy, które w uproszczeniu określić można jako surrealistyczno-dadaistyczne, służą często jako wyjściowy materiał graficznej koncepcji plakatu. Rozpoznawalne i charakterystyczne dla artysty są stworzone przez niego wizerunki ptaków dziwaków – drewnianych nielotów przypominających składane scyzoryki, występujących czasem w towarzystwie smutnej kukiełki o odstających uszach i kartoflanym nosie. Nawiązujące w pewien sposób do baśniowej poetyki Stasysa Eidrigevićiusa, odnoszą się do naszych doświadczeń, emocji i lęków, mają być symbolem „strachu przed lataniem”, prozaicznej przyziemności i niezrealizowanych marzeń.
Nieodłączną cechą jego prac jest poczucie humoru. Nie jest to jednak śmiech tubalny, a raczej przymrużenie oka, pewna doza sarkazmu i ironii, zadumy nad absurdem polityki i życia społecznego, która charakteryzuje jego twórczość już od najwcześniejszych lat, kiedy to brał udział w „Satyrykonach” czy też publikował swoje rysunki w „Szpilkach”. Obecnie popularnym forum jego aktywności na tym polu są media społecznościowe, w których zamieszcza aktualne refleksje nad realiami i kondycją naszej teraźniejszości, dziwiąc się czasem funkcjonującej nadal cenzurze.
Zdrodowski jest grafikiem, malarzem, poetą i satyrykiem, jego plakaty są do oglądania i do czytania. Oprócz dostarczania wrażeń estetycznych i koniecznej dozy informacji, artysta podejmuje myślowy dialog z odbiorcą, wciągając i zapraszając do intelektualnej gry, rozwiązywania zagadek wizualnych i werbalnych, uśmiechu i refleksji.
Mirosław Zdrodowski – grafik, projektant graficzny i twórca plakatów, malarz. Urodzony w 1956 r. w Lublinie. Absolwent Liceum Plastycznego w Nałęczowie. Od 1992 r. mieszka i pracuje w Siedlcach. Opracował graficznie ponad 200 książek, 60 plakatów i wiele druków akcydensowych. Opublikował autorskie wydania: pTAKi maluję (Warszawa 2000), tomik wierszy Trzy krzesła (Siedlce 2005), album Zdrodowski – stare i nowe prace domowe (Siedlce 2008) oraz album autorski 12345 Zdrodowski (2020).
W dorobku edytorskim ma m.in. albumy: Kieślowski (1998), Kronika KADRU. O zespole filmowym Jerzego Kawalerowicza (2002), Stadnina Koni Janów Podlaski 1817–2017 (2017) i Zbiory Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach (2020). Jego autorskie książki dla dzieci Pierwsze loty za płoty i Sztuczki w konkursie Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek na najpiękniejszą książkę roku 2013 otrzymały nominację do nagrody głównej. W 2015 r. reprezentował Polskę na Toyama International Art Camp w Japonii.
W 2021 r. otrzymał specjalną nagrodę (Honorable Mention) na Światowym Biennale Plakatu w Seongnam (Korea Południowa). W 2022 r. zdobył I nagrodę w konkursie na plakat XXVIII Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego im. Krystyny Jamroz w Busku Zdroju, I nagrodę w kategorii plakatu artystycznego na Posterists in the World 2022 w Cusco (Peru) oraz specjalną nagrodę (Honorable Mention) w Erywaniu (Armenia) w konkursie Theatrical Posters: International Festival. Uczestniczył także w 4th International Logo Exhibition w Budapeszcie i 15th Golden Bee Global Biennale of Graphic Design w Moskwie.
Brał udział w wielu wystawach plakatu, m.in. w: Warszawie, Lahti, Oranienburgu, Moskwie, Puerto de Vigo, Toyamie, Seongnam, Cusco, Erywaniu, Sofii, Lublinie, Budapeszcie, Limie.
Tekst: Małgorzata Nikolska
Artykuł pochodzi z 35. numeru Krainy Bugu
Wszystkie wydania w wersji papierowej dostępne są w naszym sklepie: www.krainabugu.pl/sklep
