Wieś […] posiada ludności 336 człowiek lub osób, 77 gospodarstw. Trzy czwarte ucząstka gruntu posiada jedyn gospodarz, całego gruntu niema posiadacza, pół grunta posiada pięciu gospodarzy, jedna trzecia część gruntu posiada ośmiu gospodarzy, jedna czwarta część posiada dwudziestu gospodarzy, jedna szósta część posiada sześciu gospodarzy, jedna siódma część posiada dziesięciu gospodarzy, jedno ósma część posiada ośmiu gospodarzy. Lecz pozostałe posiada mniejsza niż ósma część gruntu, bo dziewiętnaście takich gospodarzy. Ogółowe posiadanie gruntu w całoj wsi 392 dziesięciny 52 sotych, w skład tego wchodzą nieudobie 7,63 dz., pastwisko 49,92 dz., łąki 71,29 dz.

Małorolni w czasie parceli majątku […], który dotyka granic naszej ziemi, nie został kupiony ani jedyn hektar ziemi i ta ziemia została rozparcylowana prziez najezdny lud, który na odłużenie Banku Rolnego musi płacić tysiąc złotych i procenty. Prócz tego owa ziemia posiada zaległości. Owy lud sprzedał swe gospodarstwa do nabycie ziemi, a kiedy wypłaci to niewiadomo, bo rozkład płatności zobowiązany na trzydziestoletni. Marnie życie tych nabywców owej ziemi.

Do wybuchu wojny światowej wieś nasza płaciła podatku do 20 rubli, lecz płacono nierówno, bo grunty są nierówne, to większe to mniejsze, lecz ziemia tyż kategoryczna. Na moja część przypadało płacić około 3,35 kopiejek. W roku 1929 przyszło się zapłacić podatek wojskowy w wysokości 15 zł. 50 groszy, lecz wielka krzywda. Lepiej być zdrowym i iść do służby wojskowej, aniżeli siedziać w domu niezdrowym i płacić. […] Jak byli lepsze czasy i nic nikomu nie bolało, to próba niektórych instruktorów o zorganizowaniu ludności wiejskoj zawsze była przyjęta z wyśmiewiskami. 

Fragment pamiętnika „Chłopskie życie (­gospo­darz małorolny w pow. wołkowyskim)” z książki Pamiętniki chłopów, Warszawa 1935, s. 450. Pisownia oryginalna.

Artykuł pochodzi z 38. numeru Krainy Bugu

Wszystkie wydania w wersji papierowej dostępne są w naszym sklepie: www.krainabugu.pl/sklep