Dolina rzeki Krzny to idealne miejsce na ciekawy wypoczynek o każdej porze roku. Miasta o interesującej przeszłości, dzika przyroda, której najcenniejsze okazy chronią liczne rezerwaty oraz wszelkie dostępne formy aktywnego spędzania czasu. Wszystko to czeka na śmiałków, którzy zdecydują się na podróż szlakiem tej niezwykłej i jakże często niedocenianej rzeki.
Krzna to lewy dopływ Bugu o długości 120 kilometrów. Wije się przez południowe Podlasie i Nizinę Południowopodlaską. Żeby jednak poznać bliżej rzekę, należy zacząć od jej źródła, albo raczej od jej źródeł, bo Krzna ma ich kilka. Pół godziny drogi jazdy samochodem w kierunku południowym z Siedlec znajduje się największy kompleks leśny Niziny Południowopolskiej – Lasy Łukowskie. Jego południową część stanowi jeden z najstarszych rezerwatów przyrody w Polsce – Rezerwat Jata, założony w 1933 roku dla ochrony lasu wielogatunkowego z udziałem jodły o naturalnym charakterze. Bogactwo tutejszych lasów, na które oprócz wiekowego drzewostanu składa się także obfitość różnorodnych gatunków roślin i zwierząt, daje niepowtarzalną scenerię godną zaszczytu podziwiania narodzin rzeki – z bagien rezerwatu wypływają bowiem Krzna Północna i Południowa.
Kameralnie w Łukowie
Miejscowością, którą warto odwiedzić podróżując z nurtem rzeki, jest Łuków przez który przepływa Krzna Południowa. Pierwsze informacje o Łukowie pochodzą z XIII wieku, kiedy to był on siedzibą kasztelni i miastem nadgranicznym o kluczowym znaczeniu. Warto wspomnieć, że swego czasu Łuków był także miastem królewskim Korony Państwa Polskiego. Obecnie miasto stanowi największy miejski ośrodek pomiędzy Lublinem, Siedlcami, Puławami i Białą Podlaską, a znane jest głównie z przemysłu mięsnego, obuwniczego i spożywczego.
Łuków słynie także ze swoich zabytków. Na uwagę zasługuje układ ulic i placów łukowskiego śródmieścia, który wraz z panoramą na dolinę Krzny Południowej jest objęty ochroną konserwatorską. Najcenniejszym jednak zabytkiem Łukowa jest klasztorny zespół bernardynów, którego mury pamiętają wiek XVIII, z parafialnym kościołem Podwyższenia Krzyża Świętego, wzniesionym w stylu barokowym, dzwonnicą z roku 1766 oraz klasztorem bernardynów, w którym obecnie mieści się liceum ogólnokształcące. Będąc w Łukowie warto odwiedzić również zespół klasztorny pijarów z kolegiatą pw. Przemienienia Pańskiego, wybudowaną w stylu późnobarokowym w XVIII wieku, kolegium i klasztornymi zabudowaniami. Sprowadzenie do Łukowa obu zgromadzeń klasztornych miało niewątpliwie istotny wpływ na rozwój miasta i życie jego mieszkańców. Koniecznie należy odwiedzić konwikt Szaniawskich, wzniesiony w stylu barokowym w latach 1728–1733, ufundowany przez biskupa Konstantego Felicjana Szaniawskiego, w którym obecnie mieści się Muzeum Regionalne. Gromadzone są tutaj eksponaty etnograficzne, geologiczne oraz przedmioty związane z historią Łukowa i jego okolic. Na odwiedzających czekają niepowtarzalne rzeźby o tematyce ludowej, wspaniała ceramika wykonywana niegdyś przez łukowskich i gminnych garncarzy czy obrazy autorstwa tak wybitych malarzy, jak Józef Pankiewicz i Leon Wyczółkowski. W północno-zachodniej części miasta usytuowany jest zalew Zimna Woda z kąpieliskiem czynnym w czasie sezonu letniego. 21-hektarowy, sztuczny zbiornik, jest chętnie odwiedzany także przez wędkarzy, na których pośród lasów i trzcin czekają karpie, okonie, leszcze, karasie i wiele innych gatunków ryb. Będąc w Łukowie warto wybrać się także do rezerwatu geologicznego Kra Jurajska, który założono dla ochrony unikatowego w skali światowej złoża amonitów. Występujące tutaj czarne iły skrywają skamieniałości rozmaitych zwierząt morskich, liczące sobie około 165 milionów lat.
W MIĘDZYRZECU PODLASKIM OBIE KRZNY – PÓŁNOCNA I POŁUDNIOWA – DOCHODZĄ DO POROZUMIENIA I OD TEJ PORY PŁYNĄ RAZEM JAKO JEDNA RZEKA – KRZNA.
Warto wspomnieć, że w Łukowie od pięciu lat odbywa się Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, który w tym roku objęty został honorowym patronatem prezydenta RP Andrzeja Dudy. Festiwal trwa od kwietnia do września i przewiduje 6 koncertów, które odbędą się w kościołach Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego oraz NMP Matki Kościoła w Łukowie. Koniecznie trzeba się na taki koncert wybrać i posłuchać wybitnych dzieł w wykonaniu tak wspaniałych zespołów, jak Harmonia Nobile Chamber Orchestra, powszechnie uważana za jedną z najlepszych orkiestr kameralnych we wschodniej Europie czy pochodzący z Francji Guillaume Nussbaum.
Dalej Krzny płyną na wschód mijając po drodze takie miejscowości, jak Popławy-Rogale, gdzie znajduje się zabytkowy dwór, w którym przez kilka lat mieszkała autorka słynnej “Trędowatej” Helena Mniszkówna. Obecnie obiekt jest w prywatnych rękach rodziny, która opiekuje się nim od roku 1920. Warto odwiedzić także Trzebieszów, z pełnym uroku kościołem pod wezwaniem Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników, którego budowę ukończono w 1863 oraz Polskowolę z zabytkowym kościołem parafialnym św. Janów Apostoła i Ewangelisty. (…)
Tekst: Edyta Kondraciuk
Cały artykuł przeczytasz w 18 numerze Krainy Bugu.
